05 Tháng 2 2007 – Cập nhật 22h00 GMT
Phụ tá ngoại trưởng Mỹ đặc trách dân số, tị nạn và di trú, bà Ellen Sauerbrey nói người dân tộc trốn qua Campuchia rồi trở về không thấy bị trừng phạt.
Bà Sauerbrey cho biết bà đã nói chuyện riêng với bảy dân làng do bà chọn một cách ngẫu nhiên.
Các tổ chức nhân quyền và các nhóm người dân tộc lâu nay vẫn cáo giác họ bị đàn áp, bị cấm theo đạo Tin Lành, cũng như bị lấy đất.
Tháng 4 năm 2004, đông đảo lực lượng an ninh phải được huy động để dẹp tan các cuộc biểu tình chống đối của người dân tộc trên Tây Nguyên.
Đã xảy ra xô xát và nhà chức trách nói có hai người bị thiệt mạng, trong khi Human Rights Watch nói có ít nhất 10 người chết.
Khoảng 2.000 người dân tộc đã bỏ trốn qua Campuchia từ năm 2001và làn sóng này tuy có giảm nhiều nhưng thỉnh thoảng vẫn có.
Việt Nam cam kết không trừng phạt những người hồi hương hay phân biệt đối xử với họ nhưng Human Rights Watch tố cáo nhà chức trách đã bắt giữ và đôi khi tra tấn những người này.
Tiến triển
“Chúng tôi đã đạt được nhiều tiến triển trong vấn đề nhạy cảm này. Tôi phải khen ngợi chính phủ Việt Nam vì họ tôn trọng hơn quyền tự do tín ngưỡng của người dân,” bà Sauerbrey nói.
Tháng 1 năm 2005, Việt Nam, Campuchia và Cao ủy Tị nạn Liên hiệp quốc, UNHCR, ký thỏa thuận tìm giải pháp cho những người dân tộc bỏ đi vì lý do kinh tế hay tôn giáo nay muốn hồi hương hoặc sang định cư tại một nước thứ ba.
Bà Sauerbrey cho biết khoảng phân nửa số người trở về Việt Nam là tự nguyện.
Tháng 4 năm 2006, một quan chức Liên hiệp quốc sau khi viếng thăm Việt Nam đã xác nhận chính phủ thực thi thỏa thuận.
Bà Sauerbrey kêu gọi chính phủ và các nhà hoạt động hãy giúp ngăn chặn làn sóng tị nạn bằng cách tạo điều kiện để người dân tộc trên vùng Tây Nguyên có một đời sống đàng hoàng.
Bà Sauerbrey đơn cử một số việc cần làm như trường học thiếu thốn, cảnh nghèo và tình trạng kém phát triển.
Chính phủ Việt Nam nói họ đang xem lại chính sách sở hữu đất đai, tạo công ăn việc làm, và phát triển vùng sâu vùng xa.